Seçimlerin Ardından Türkiye’nin Ortadoğu Politikası

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turu 28 Mayıs'ta gerçekleştirildi. Sonuçlar, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın rakibi CHP lideri Kılıçdaroğlu'nu ezici bir farkla geride bıraktığını ve önümüzdeki beş yıl daha Türkiye'yi yöneteceğini gösterdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın iç siyaset ve ekonomide izleyeceği programının süreklilik ve yenilikleri önümüzdeki günlerde netleşecek. Bu husus biraz da açıklanacak yeni kabineye göre şekillenecek. Ancak Türk dış politikasında, bilhassa Türkiye-Ortadoğu ilişkilerinde yaşanacakların az çok öngörülebilir ve net olduğu kanaatindeyim. Bu anlamda Erdoğan'ın seçim zaferinin Ortadoğu'daki dengeler açısından anlamı, "süreklilik ve istikrar" kavramları temelinde değerlendirilebilir.

Devamı
Seçimlerin Ardından Türkiye nin Ortadoğu Politikası
Suriye nin Arap Birliği ne Dönüşüne Washington ın Tepkisi

Suriye’nin Arap Birliği’ne Dönüşüne Washington’ın Tepkisi

ABD’nin çok da itiraz etmeyeceği izlenimi yarattı. Bu tavrıyla Washington’un çözüm için maliyet üstlenmekten kaçınarak siyasi çözüm sürecini bölge ülkelerine bırakmak ve görece istikrar sağlandıktan sonra Suriye’den çekilme opsiyonuna sahip olmak istediği söylenebilir.

Devamı

Çin’in Şi Jinping döneminde takip ettiği dış politikada bir değişim söz konusu mu? Çin’in Suudi Arabistan-İran ara buluculuğu nasıl yorumlanmalı? Çin devlet başkanının Moskova ziyareti, Çin ve Rusya arasında Batı’ya karşı bir ittifakın kurulacağının bir işareti mi? Yeni bir dünya düzeninin oluştuğundan söz edebilir mi?

ABD’nin Çin casus balonunu düşürmesini doğrudan eleştiren, Rusya’ya yakınlaşarak askeri yardım aşamasına gelen, Tayvan’a silah satışına karşı sert dil kullanan, Xi’nin 3. döneminde orduyu ‘çelikten bir duvar’ haline getirme sözü veren bir Çin var karşımızda. Ukrayna barış planı önerisinden iki hafta sonra Suudi Arabistan ve İran gibi karşıt güçleri bir araya getiren bir Çin. ABD’nin Ortadoğu’dan çekilmesini fırsata çevirmeye çalışan ancak bölge dengelerini iyi anladığı da şüpheli olan bir Çin. Karşısında ise Ortadoğu’da maliyet azaltmak isteyen ancak Çin’in bölge liderliği iddiasıyla mücadelenin de kaçınılmaz olduğunun farkında olan bir ABD.

İran İslam Cumhuriyeti ve Suudi Arabistan Krallığı, yedi senelik bir aradan sonra diplomatik ilişkilerini restore etme kararı aldılar.

Türkiye'nin coğrafya odaklı değerlendirmelere konu olan önemi sıklıkla dile getirilir. Genellikle üç kıtanın buluştuğu 'köprüye' benzetilen Türkiye, bu özelliğiyle fırsatlarla riskleri bir arada kucaklar.

2023’ün Türkiye Gündemi: Seçim Etkisi

Yeni yılın Türkiye için çok hızlı ve yoğun geçeceği kesin... Önümüzdeki dört-beş aylık sürenin yeni sürpriz, gerilim ve polemiklere sahne olması kimseyi şaşırtmayacak.

Devamı
2023 ün Türkiye Gündemi Seçim Etkisi
2022 de Ortadoğu Değişen Fazla Bir Şey Yok

2022’de Ortadoğu: Değişen Fazla Bir Şey Yok

2022 yılında dünyanın başka bölgelerinde meydana gelen gelişmeler dolayısıyla Ortadoğu bölgesi, dünya siyasetinin gündeminde görece ikinci planda kaldı.

Devamı

Türkiye’nin DEAŞ’ı finanse ettiği ve DEAŞ’a katılıma göz yumduğu hatta kolaylaştırdığı yalanları (Fransız basınında da) dolaşıma sokulmuştu.

Fransız şirketinin DEAŞ’a yardımının arka planını Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ferhat Pirinçci ile konuştuk.

ABD'nin Ortadoğu'da Rusya ve Çin'i sınırlandıracak, İran'ın İsrail ve Körfez ile sorunlarını ortadan kaldıracak bir yeni angajman türü üretmesi mümkün görünmüyor. Türkiye'nin dengeleyici ve istikrar/güvenlik sağlayıcı rolünü bile görmekten uzak Washington'ın bölgedeki yeni diplomatik çabalarının zaman kaybı olması kuvvetle muhtemel.

19 Temmuz'da yapılacak Tahran görüşmeleri, Türkiye'nin İran ve Rusya ile olan ilişkilerindeki önemli konu başlıklarını Suriye paydasında bir araya getirip müzakere etmeye matuf bir nitelikte olacak.

2009 yılında yayın hayatına başlayan Türk Dış Politikası Yıllığı, bu eser ile birlikte on üçüncü kitabına ulaştı. Alanında yetkin ve söz sahibi araştırmacıların katkı verdiği eserimiz Türk dış politikasının nabzını tutmaya devam ediyor. Dış politika gelişmelerinin yanı sıra etkileri daha geniş bir zaman aralığına uzanan konular da bağımsız makaleler kısmında inceleniyor.

Yaşanan felaketlerin bir kısmında yabancı istihbarat örgütlerinin parmağının saptanması, ister istemez tüm hadiseleri şüpheli kılmaya yetiyor.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından New York’ta düzenlenen panelde Türkiye ile ABD arasındaki ilişkiler masaya yatırıldı. Hudson Enstitüsü Kıdemli Uzmanı Mike Doran, 2016’dan bu yana iki ülke arasındaki ilişkileri yakından takip ettiğini belirterek 'Savunma Bakanlığına ilk brifingimi verdiğimde onlara Suriye’de en güçlü müttefikimizi yalnız bıraktığımızı, Türkiye’nin orada kalarak PKK ile mücadeleye devam edeceğini söyledim. Bu uzun vadede bir kayıptı.' ifadesini kullandı.

Ortadoğu'da normalleşme rüzgarları esmeye devam ediyor. İsrail'in Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Bahreyn tarafından diplomatik olarak tanınması sonucunu üreten İbrahim Anlaşmaları ile ivme kazanan süreç, Joe Biden'ın ABD Başkanı seçilmesinin ardından Katar'a yönelik ambargonun kaldırılması ve Suudi Arabistan, BAE, Mısır ve İsrail'in Türkiye ile ilişkilerinde normalleşme yönünde karşılıklı adımlar atılmasıyla devam ediyor.

Normalleşmeyi tek taraflı kaygılarla açıklayanlar gerçekliği ıskalar. İkili ilişkileri toparlamada inisiyatif alan ülkeler daha avantajlı durumda olacak. Türkiye'nin gergin olduğu ülkelerle normalleşme politikası ve Ukrayna Savaşı'nda yürüttüğü politika birleşiyor ve ülkemizin önünde yeni fırsatlar açıyor. Uluslararası sistemdeki değişmeleri önceden okuma konusunda maharetli Erdoğan, Suudi Arabistan ziyareti ile etkili bir adım daha attı. Ankara ve Riyad arasındaki normalleşmenin BAE ile olana benzer şekilde hızlı ilerlemesi beklenebilir.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 2017 yılından bu yana ilk defa gerçekleştirdiği Suudi Arabistan ziyareti sonrasında iki ülke ilişkilerinde yeni bir sayfa açılmış oldu. Suudi Arabistan'ın bölgesel ağırlığı ve önemi dikkate alındığında, atılan bu somut adım, Türkiye'nin bölgesel normalleşme stratejisinin en önemli halkalarından biri olacaktır. Türkiye-Suudi yakınlaşmasının bir taraftan diğer Arap devletleriyle ilişkilerin iyileştirilmesine katkıda bulunması; diğer taraftan da Yunanistan ve YPG gibi Türkiye karşıtı bölgesel aktörlere olan desteği sona erdirmesi beklenmektedir.

Bu analizde Rusya’nın Ukrayna’yı işgal girişiminin Suriye’ye etkileri üç başlık altında ele alınmaktadır: (i) Bayraktar TB2 SİHA’lar başta olmak üzere savaşın askeri etkileri, (ii) Rusya’nın içerisinde bulunduğu ağır yaptırımlar ve tecrit siyaseti nedeniyle meydana gelen ekonomik etkiler, (iii) Batı’nın olası Rusya karşıtı siyasetini genişletme politikası, Türkiye’nin pozisyonu ve Suriye’deki çıkarları bakımından ortaya çıkan siyasi etkiler.

Gözden geçirilmiş ve genişletilmiş haliyle Suriye’de Kim Kimdir? çalışması, Suriye hakkında hazırlanan en kapsamlı kim kimdir çalışması.