İran Cumhurbaşkanı Seçimlerinde Reformcu ve Muhafazakar Cenahlar
19 Mayıs 2024'te İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile iki ülke sınır hattını oluşturan Aras Nehri üzerinde inşa edilen Kız Kalesi ve Hudaferin barajların açılışından dönerken geçirdiği helikopter kazası sonucunda hayatını kaybetmişti. Bu hadiseyle birlikte İran Cumhurbaşkanı seçimleri bir kez daha dünya gündemine oturdu. Zira cumhurbaşkanı seçimleri dünyaya açılmaya çalışan "reformcu" ve bu tür açılımlara sıcak bakmayan "muhafazakar" cenahlar arasında gerçekleşen politik hesaplaşma alanına dönmüş durumdadır. Bu nedenle İran Cumhurbaşkanlık seçimleri yurt içinde tartışıldığı gibi dünya gündeminde de tartışmalara neden oldu.
Devamı
İran’da cumhurbaşkanı seçim süreci nasıl işlemektedir? Cumhurbaşkanının İran yönetim sistemindeki yeri ve yetkileri nelerdir? Mevcut seçimde öne çıkan tartışmalar nelerdir?
İran halkı 28 Haziran'da 14. kez cumhurbaşkanını belirlemek üzere sandığa gitmeye hazırlanıyor. Geçtiğimiz günlerde ülkenin en güçlü siyasal organlarından Anayasayı Koruyucular Konseyi, 80 aday adayından altısına cumhurbaşkanlığı adaylığı vizesi verdi. Adaylardan beşi muhafazakar biri ise reformist olarak sınıflandırılsa da aslında bu sınıflandırmanın gözden kaçırdığı önemli detaylar bulunmakta. Bu detayların seçmen tercihini kuvvetli bir şekilde etkileme ihtimali de bir hayli yüksek.
İran’ın 13. dönem Cumhurbaşkanlığı seçimini kazanarak ülkenin 8. cumhurbaşkanı olan İbrahim Reisi’nin helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından 28 Haziran’da ülke yeni cumhurbaşkanını seçecek. Cumhurbaşkanlığı seçimi için 30 Mayıs’ta başlayan beş günlük aday adayı başvurularının ardından Anayasayı Koruyucular Konseyi başvuran 80 kişiye yönelik başlattığı incelemeyi tamamladı. İran İçişleri Bakanlığının açıklamasında mevcut Meclis Başkanı Muhammed Bakır Galibaf, eski Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Said Celili, Tahran Belediye Başkanı Ali Rıza Zakani, Şehit ve Gaziler Vakfı Başkanı Emir Hüseyin Kadızade Haşimi, eski İçişleri ve Adalet Bakanı Mustafa Purmuhammedi ile Reformist Tebriz Milletvekili Mesut Pezeşkiyan’ın cumhurbaşkanı adaylıklarının kabul edildiği duyuruldu.
