'Koruma isteyen kadın ve çocuklara ateş açılıyor, botları açık denizlere itiliyor. Burası Nazilerden kaçan, mültecilere ateş açılan 1940’ların Avrupa’sı değil, MS St Louis ya da 1939’da 900 Yahudinin girişine izin verilmeyen ABD ve Kanada da değil. Burası 2020'nin Avrupa’sı'

ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi Jeffrey, "İdlib'de Türkiye gibi ABD'nin, Arap dünyasının, AB ve NATO'nun da sorumlulukları var. BM liderliğinde siyasi bir çözüm olmasını istiyoruz. Bir askeri çözüm kabul etmiyoruz." dedi.

Mülteci krizinin nedeni nedir? Türkiye Suriyelileri zorla mı gönderiyor? Türkiye mültecileri pazarlık aracı olarak mı kullanıyor? Türkiye mültecileri tehlikeye mi atıyor? Türkiye’nin AB ile imzaladığı GKA iptal mi edildi?

Mevcut krizin sorumlusu İdlib çatışmasızlık bölgesindeki gözlem noktalarını aşarak 1,5 milyonu Türkiye sınırına yığan Esad rejimi.. Bahar Kalkanı Harekatı hem milyonları göçmen durumuna düşüren insani felaketi önleme sorumluluğunu hem de terörle mücadeleyi içeriyor. Bunun için İdlib'de güvenli bölge oluşturulmasını öneriyor, önermekle kalmıyor sahayı da buna göre düzenliyor.

Güvenlik toplantısında yol haritası çizildi. Öyle anlaşılıyor ki alınan ilk karar geri çekilmemek, verdiğimiz kayıpların etkisi ile alelacele masaya oturmamak oldu. Şüphesiz böyle bir kararı almak hem ciddi bir siyasi cesaret hem de askeri teknik kapasiteyi gerektiriyordu.

Dokuz yıldır devam eden Suriye iç savaşında taraflar İdlib'de sonu zorlarken filmin son sahnesini filmin tamamıymış gibi sunulmak isteniyor. Bu tutum en çok da İdlib'de Türkiye sınırına yığılan milyonlarca mülteciyle ilgili tartışmalarda açığa çıkıyor. Türkiye'nin İdlib'deki sıkışan mültecilerle ilgili olası bir göç geçişini kolaylaştırmak için yeni bir karar aldı. Suriyeli sığınmacılar artık kendi isteklerinin hilafına Türkiye'de tutulmayacaklar.

Jeopolitik olaylar ekonomiyi etkiler. Gelişmelerin kısa vadeli bazı negatif yansımalarının olması kaçınılmaz. Sınır güvenliği olmadan ekonomik istikrar olmaz. İdlib’de yaşananların kısa vadeli etkilerini baz alarak değerlendirme yapmamalıyız

Tarafların İdlib’de, askerî karakterdeki amaçları nasıl okunabilir? İdlib’de tercih edilen askerî yöntem nedir? Türkiye'nin 27 Şubat 2020 sonrası başlattığı Bahar Kalkanı Harekatı'nın askeri stratejik kapsamı nedir? Hava sahası kontrolünü elinde tutan Rusya’ya rağmen İHA/SİHA sistemlerinin başarıyla kullanılmasını ne sağladı? Önümüzdeki dönemde askerî stratejide değişiklik olabilir mi?

Lider diplomasisi ikili ilişkilerdeki stratejik bir kırılma öncesi son şans. Soçi sınırları bağlamında yeni bir uzlaşma üretilemezse son yıllarda gerçekleşen yakınlaşma yerini birbirinden uzaklaşmaya bırakabilir.

Gücün asıl belirleyici olduğu uluslararası sistemde Türkiye, bağımsız hareket edebilmek için gücünü artırmaya çalışırken, bir taraftan da bağımsızlığına yönelik girişimler karşısında küresel aktörler karşısında denge politikası izlemeye çalıştı.

Son yıllarda gelişen Türkiye-Rusya ilişkileri, derin bir yara almıştır. Kırılma noktasına gelmiştir. Rusya, Türkiye ile geliştirdiği iş birliği alanlarını, Suriye’nin geleceği konusundaki maksimalist talepleriyle, daraltıcı bir pozisyona geçmiştir.

Batılı müttefiklerimize şunu da göstermek lazım. Bu işin maliyeti sadece bize değil artık size de yazacak. Hem mülteciler kapınıza dayanak. Hem de Batı güvenlik sistemi çökecek. Bugün Türkiye'nin yalnız bırakılması yarın diğer NATO ülkelerinin de yalnız kalması anlamına gelecektir.

İdlib’de rejim güçlerinin hava saldırısı sonucu 33 Türk askeri şehit oldu. Bu saldırı sonrası İdlib’in önemi ve Türkiye-Rusya ilişkileri yeniden gündeme geldi. İdlib neden önemli? Türkiye neden İdlib’de? İdlib’de Türkiye’nin karşısında kim var? İdlib’de Türkiye’nin yanında kim var? Türkiye İdlib’de bundan sonra ne yapacak?

Bugünkü İdlib krizi, yarınki Suriye'nin geleceğine karar verme gerginliği aslında. İdlib'de yeni Suriye'nin koordinatlarının ön hesaplaşması yaşanıyor.

İdlib krizini konuşurken doğal olarak hep ilk ve acil gündem maddesini ele alıyoruz. Sayısı milyonu aşabilecek muhtemel bir sığınmacı akını Türkiye'nin yüklenmek istemeyeceği bir maliyet. Yine bir başka sorun bu bölgeden kaynaklanabilecek terörist akışıdır. Her ikisi de tek başına Türkiye'nin İdlib'e müdahil olması ve Rejimin yayılmasını durdurması için yeterlidir.

İdlib’de Türkiye’nin Rusya karşısında yalnız bırakılmasından cesaret alan Moskova’nın daha agresif politikalara yönelme ihtimali ve bunun sonucunda Türkiye ile Rusya arasındaki krizin büyüyüp Suriye meselesinin dışına taşması NATO’yu zor duruma sokacaktır.

Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfının Ankara Ofisi'nde "İdlib Krizi ve Suriye Savaşı'nın Değişen Yönü" konulu panel düzenlendi.