Aday belirlenmedikçe aday çekişmeleri bitmez. Hatta belirlense bile küskünleri çıkar. Muhalefete akıl verenlerin toparlanmak için öne sürdükleri 'demokrasi cephesi' formülü ya da 'otoriterlik-demokratlık' ayrımı seçmende bekledikleri karşılığı üretemez. Uluslararası sistemin belirsizliğinin arttığı bir dönemde Türkiye'yi 2023 sonrasına taşıyacak politikalarda uzlaşıp bunu seçmene etkili bir isim etrafında ulaştırabilmeleri lazım.

Macaristan tartışması yeniden gösterdi ki, muhalif kesimler adayın belirlenme zamanı konusunda ikiye ayrılmış durumda. Bir kesim, heyecan uyandıracak bir adayın bir an önce belirlenmesini istiyor. Bunu destek alacağı seçmen tabakalarına mesajlarını ulaştırabilmesi için gerekli görüyor. Diğer kesim ise önce ilkelerin, programın ve hatta geçiş sürecinin belirlenmesini daha elzem buluyor. Aday nasıl olsa masadaki genel başkanlar tarafından belirlenecek. Yani muhtemel ortak aday zaten kendisine masada biçilecek elbiseyi giyecek. Bu da bir yöntem, tercih...

Macaristan seçimlerinin sonucu bizdeki muhalefetin sistem- aday çelişkisini yeniden göz önüne getirdi. 6'lı masadaki genel başkanlar iki sistem önerisi getirmek ve buna uygun bir ortak aday bulmak durumundalar. 2023 seçimleri için alternatif bir cumhurbaşkanlığı sistemi önerisi ve sonrası için de güçlendirilmiş parlamenter sistem önerisi. İkincisi için bir öneri getirdiler ancak yeterli ilgiyi görmedi. Zira seçmen belirsizlik değil netlik ister. Asıl merak edilen nasıl bir cumhurbaşkanlığı sistemi önerecekleri.

Yeni seçim yasası parti kimliklerinin, ittifak konumlanmalarının ve lider profillerinin yeniden tartışılacağı bir ortamı tetikledi.

Dış politikada Türkiye'nin büyük güçlerle ilişkileri, ittifakları, diplomatik gerilimleri, askeri müdahaleleri, savunma sanayi kapasitesi ve uluslararası sisteme dair eleştirel söylemleri var.

Seçmenin, 'iki sistem önerili, 6 genel başkan artı iki eş başkanlı ve 1 cumhurbaşkanı adaylı' bu oligarşik formüle ikna edilmesi çok zor.

CHP'nin öncülük ettiği muhalefet bloku, seçimleri kazansa bir parlamenter sisteme geçmek için çabalar mı?

CHP-HDP ittifakı Türkiye'yi nereye götürmek istiyor? Bu ittifakın geleceği var mıdır? Bu ittifak, CHP'nin 2023 seçimlerini kazanması için yeterli midir? İYİ Parti ile ittifak yapan CHP, HDP ile de ittifak yaparsa iktidar olma ihtimalini artırır mı?

DEVA ve GP, Millet İttifakı'nın yapısını değiştirecek hamlelerde bulunuyor. Yüzde 50 artı 1 alma iddiasıyla ortaya çıkan bu iki partinin Millet İttifakı'nın ve özellikle CHP'nin arkasına takılması hedefledikleri muhafazakâr seçmen nezdinde onları zora sokuyor.

Türkiye, neredeyse çok partili siyasi hayata geçiş yaptığı günden itibaren muhalefeti ve muhalefetin açmazlarını konuşuyor. Sorun, kronikleşmiş durumda; ana muhalefet partisi CHP, zamanın ruhunu yakalamaktan ve iktidara alternatif olmaktan veya alternatif siyaset üretmekten gittikçe uzaklaşıyor.

Afrika ile ticaretimizi 75 milyar dolara çıkarmaya çalışan Erdoğan'ın ülkemizde gerçekleşen önemli bir zirve sırasında 'daha adil bir dünya' çağrısı ile Mozambikli gençlere ulaşması, nasıl sorun olarak görülebilir?

Yeni bir Karaoğlan efsanesi yaratmak arzusuyla yola çıkan Kılıçdaroğlu, maalesef on yıl boyunca palyatif çözüm önerileriyle CHP siyasetinin koordinatlarını belirlemeye çalışmaktadır.

Erken seçim tartışması nasıl muhalefetin iktidara karşı gündemi elinde tutma çabası ise, aday tartışması da artık muhalefet içi rekabet mahiyeti taşıyor.

Sürekli erken seçim istemenin ilk zararı tüm Türkiye'ye. Cumhurbaşkanlığı sisteminin getirdiği siyasi istikrarı zayıflatma arayışındaki bu çağrı, ülkeye yatırım yapılmasının ertelenmesi mesajı vermektedir.

Kemal Kılıçdaroğlu'nun gayri milli çıkışı, tutarsız bir açıklama veya kendisinin "farklı" bir millilik anlayışı olduğu şeklinde geçiştirilebilir. Ancak bu açıklama, kendisinin 10 gün önceki helalleşme çağrısı ile birlikte değerlendirildiğinde bunun söylem tutarsızlığının ötesinde siyasi açıdan daha derin bir samimiyet problemini işaret ettiği anlaşılmaktadır. Hem ayrıştırıcı ve kutuplaştırıcı siyasetten şikâyet etmek, hem bunu farklı toplumsal kesimler ile helalleşerek değiştireceğini iddia etmek, hem de toplumun neredeyse yarısını ayrıştıran açıklamalar yapmak, Kılıçdaroğlu'nun ve ortaya koyduğu siyasi projenin samimiyetini sorgulatmaktadır.

İktidara yapılan eleştirilerin muhalefetin karnesine yazılmadığı ve muhalefetin ekonomik sorunları çözme konusunda güven oluşturamadığı anketlere yansıyor.

Kemal Kılıçdaroğlu'nun başlattığı helalleşme açıklaması ve geçmişle yüzleşeceğini söylemesi önemlidir. 2023'e yönelik olarak bir seçim taktiği olsa bile CHP ve onun temsil ettiği siyasi geçmiş açısından üzerinde durulmayı hak eder.