Libya’da son zamanlarda hem Libyalıları hem de bir şekilde Libya’ya müdahil dış aktörleri etkileme kapasitesi olan bir dizi önemli gelişme yaşanmakta. Bunların ilki başkent Trablus’un en büyük ve en güçlü askeri gruplarından 444. Tugayın komutanı Mahmud Hamza’nın Özel Caydırıcı Güç (ÖCG) olarak adlandırılan başka bir büyük ve güçlü askeri grup tarafından Trablus Mitiga Havalimanı’nda kaçırılmasıdır. Basına yansıyan bilgilere göre Mahmud Hamza yurt dışına çıkmak üzere uçağa binecekken Mitiga Havalimanı’nı kontrol eden ÖCG tarafından alıkonmuştur. Bunun sonucunda 444. Tugay, komutanlarının serbest bırakılmasını sağlamak üzere ÖCG’e karşı saldırı başlatmış, büyük çaplı çatışmalar sonucunda başkent Trablus’ta elli beş kişi hayatını kaybetmiştir. Çatışmalar sürerken aracıların da yardımıyla bir ateşkes sağlanmış, ÖCG de kaçırdığı Mahmud Hamza’yı serbest bırakmıştır.
Devamı
Geçtiğimiz Cuma gecesi "Rusya'da darbe oluyor" söylentisi tüm dünyanın gündemini değiştirdi. Rusya'ya hizmet veren Yevgenev Prigojin komutasındaki "Paralı Ordu Wagner", bir ayaklanma girişiminde bulunmuştu. Kısa sürede Wagner'in karargah binası Rusya ordusu tarafından kuşatıldı. Rus Savunma Bakanlığı koruma altına alındı. Ardından Cumartesi sabah Rusya Devlet Başkanı Putin canlı yayında sert bir açıklamalar yaptı. Wagner lideri Prigojin ise yaptığı açıklamada geri adım atmayacaklarının altını çizdi. Peki şimdi ne olacak? Bu kalkışmanın Rusya'ya ve dünyaya etkisini, uzun süredir Rusya üzerine araştırmalar yapan Hasan Kalyoncu Üniversite Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Aslan'a sordum.
Devamı
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri’nin Türkiye’de yaşanan deprem felaketinin ardından Türkiye’yi ziyaret etmesi, buna müteakip olarak 18 Mart’ta Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Mısır ziyareti ile birlikte ilişkilerin seyri yükselmeye başladı. Nitekim 13 Nisan’da Samih Şukri’nin Türkiye’yi yeniden ziyaret etmesi de söz konusu durumu destekler niteliktedir. Bu doğrultuda “Uzmanlar Cevaplıyor” konseptine uygun olarak Türkiye-Mısır normalleşmesini şu dört soru başlığı altında uzmanlardan değerlendirmelerini istedik.
2022 yılında dünyanın başka bölgelerinde meydana gelen gelişmeler dolayısıyla Ortadoğu bölgesi, dünya siyasetinin gündeminde görece ikinci planda kaldı.
Libya Türkiye açısından 2023'ün önemli gündem maddelerinden birisi olmaya aday. O halde Türkiye'yi merkeze alarak Libya'nın 2022'sini yorumlamak, 2023'ünü de değerlendirmek gerek.
Türkiye-Libya hidrokarbon mutabakatı iki ülke arasında nasıl bir iş birliği öngörmektedir? Yunanistan hidrokarbon mutabakatına hangi gerekçelerle itiraz etmektedir? Mutabakata yönelik itirazların hukuki bir değeri var mıdır?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’dan oluşan üst düzey Türk heyeti 3 Ekim 2022’de Libya’nın başkenti Trablus’a bir ziyaret gerçekleştirdi.
Devamı
Libya'nın kurumsal bütünleşme çabaları bir tarafa, bölünmeyi kalıcılaştıran ve derinleştiren unsurlara bir yenisi eklenmiş olacak. Önümüzdeki süreçte Yargı ve Yüksek Mahkeme ana mücadele ve istikrarsızlık alanlarından birini teşkil edecek.
Devamı
Avrupalılar için an itibarıyla kimin Libya'yı yöneteceği pek önemli görünmüyor. Yeter ki petrol üretimi artsın, piyasalar rahatlasın.
Başağa, Hafter ve Salih gibi eski 'düşmanları' ile başbakanlık için ittifak kurarak çok 'cesur' ve tabu yıkıcı bir hamle yapmıştı..
Ukrayna'daki Rus saldırısının Türkiye'nin dört yanında yeni çatışmaları tetiklemesi pekâlâ mümkün. Türkiye'nin bu çatışmaların dışında kalmasıysa ihtimal dahilinde değil. Bu nedenle Türkiye'nin çok katmanlı ve farklı sektörel boyutları olan bir hazırlık sürecini her ihtimali dikkate alarak başlatması gerekiyor.
Yapılan siyasi meydan okumaya, suikast girişimi aracılığıyla tehdit, korkutma ve caydırmanın eşlik etmesi, Dibeybe karşıtı blok tarafından pekâlâ bir taktik olarak benimsenmiş olabilir.
Libya’da neler yaşandı? TM paralel hükümet hamlesini neden yaptı? Dibeybe’ye suikast girişiminin anlamı nedir? Paralel hükümet hamlesi başarılı olabilir mi? Süreç nasıl ilerleyecek?
Seçim tarihinin tekrar ilan edilmesiyle birlikte gerginliklerin artması, Rusya'nın provokatif örtülü hamleleri, ABD ve Avrupa'nın vizyon içermeyen ortak mektupları ne kadar Libya halkının lehine bilinmez ama Türkiye'nin mevcut tutumunu devam ettirmesi gerekiyor.
Seçimler, uzun süredir Libya ile ilgili düzenlenen uluslararası zirvelerin ve diplomatik temasların en çok ve tek vurguladığı 'ilke' haline gelmiş durumda.
Uluslararası toplumun tutarsız yaklaşımı, mevcut UBH hükümeti ve Başbakan Dibeybe ile Milli Mutabakat Hükümeti (MMH) ve Serrac karşısındaki farklı tutumlarında da karşımıza çıkmaktadır.
Adı Libya olan elması parçalamak, şekillendirmek ve bir zincire bağlayıp kendi ellerinde tespih misali çevirmek. Paris Konferansı da bu süreci meşrulaştıracak yeni kılıf.
Mevcut siyasi kriz halk tarafından seçilmiş siyasiler arasında başlayan ve devam eden bir sorun olduğu için çözümü de yine siyasiler tarafından bulunacaktır. Bu tür siyasi krizleri kan dökmeden ve ülkeyi kutuplaştırıp iç savaşa sürüklemeden çözme becerisi aynı zamanda Tunus halkının on yıl önce karar verdiği yeni sürecin de bir sınavıdır.