Esed rejiminin hayatta kalıp kalamayacağı sorusu artık Ortadoğu'da değişim için ontolojik bir soruna dönüştü. Esed taşının Ortadoğu'nun yüz yıllık köhnemiş binadan çekilerek alınması, binanın çökmesi için kritik bir hamle olacak. Endişe bu, çekinceler bundan kaynaklı ve hesaplamalar bunun üzerine yapılıyor. Mevcut bölgesel sistemde büyük yatırımları olan aktörler için kendileri açısından mantıklı bir ayak sürüme bu. Garip olanı ise bu sistemin genellikle mağdur ettiği aktörlerin de Stockholm Sendromu'ndan mıdır bilinmez mevcut sistemle aralarına bir türlü koyamadıkları çizgilerdir. Esed rejiminin Suriye'de en fazla mağdur ettiği gruplardandır Kürtler. Ağalarını bir tarafa bırakırsak Suriyeli Kürt halkı mazlumdur. Yıllarca kimliksiz, yasal çerçevenin dışında, hukukun ulaşamadığı bir düzlemde yaşadılar. Daha 2004'te Kamışlı'da Baas rejiminin elinden kıyıma ve göçe maruz bırakıldılar. Buna rağmen Esed'e karşı muhalefetin ana gövdesine eklemlenmeleri çok uzun sürdü.

Obama yönetiminin IŞİD'le mücadele stratejisinin hava saldırıları dışındaki en önemli parçası bu örgüte karşı savaşan yerel gruplara silah yardımı yapmaktı. Kendi kara birliklerini sahaya sürmeyeceğini ilan eden ABD böylece Yemen ve Somali'de başarılı olmayan bir yöntemi IŞİD'e karşı da uygulamaya koyuldu. IŞİD karşıtı koalisyonun savaş stratejisinin zayıf olduğuna işaret eden bütün analizlerin dikkat çektiği şey yerel gruplara verilen silah desteği ile hedefin gerçekleştirilemeyeceği idi. Koalisyon içinde yer almakla birlikte, Obama yönetiminin IŞİD stratejisinden hoşnut olmayan ülkelerinde başında Türkiye geliyor. Bu hoşnutsuzluğun birkaç sebebi var. Öncelikle, ABD'nin stratejisinde Esed rejiminin yıkılmasını hedeflememesi. Bu yüzden en azından şimdilik güvenli bölge ve uçuşa yasak bölge oluşturulmasına sıcak bakılmaması. İkinci olarak ise, IŞİD'in tasfiye edilmesini müteakip Suriye'de ne olacağı konusunda netliğin olmaması. Bunlardan daha önemlisi ise kara harekâtı yapmayan ABD'nin IŞİD ile savaşan gruplara silah yardımının PYD'yi de içermesi.

Tüm dikkatlerin IŞİD'le havadan mücadeleye çevrildiği bir zamanda Esed rejimi kendisini radardan çıkardığı gibi iki ana strateji izledi.

Suriye meselesinin başında sahip olunan çözüm çeşitliliği zaman geçtikçe, dinamiklerin sayısı can kayıplarına paralel bir şekilde artınca kaybedildi.

İsrail'in Gazze'deki veya Esed rejiminin Suriye'deki katliamları, sıfır sorun hedefini eleştirmekten ekmek yediğini düşünenlere patolojik bir siyasi haz verdi.

Devrim hareketleri kaybetmediği zaman kazanır; rejimler ise kazanmadığı müddetçe kaybeder. Bu sebepten mevcut durumdan illa meşruiyet anlamında bir sonuç çıkaracaksak, bu İran, Rusya ve kendi var ettikleri radikalizme rağmen muhalefeti bertaraf edemeyen rejimin değil sahipsiz kalan muhalefetin lehine olur.

İsrail helikopterleri, %80'ini Suriyeli muhaliflerin kontrol ettiği Kuneytra bölgesine yönelik düzenlediği hava saldırısında Lübnan Hizbullah'ının ve İran Devrim Muhafızları'nın Suriye'deki kilit liderlerini öldürüyor.

Dünyanın birçok ülkesinden ve özellikle Avrupa'dan Suriye'ye gelen yabancı savaşçıların küçük hücreler (yalnız kurtlar) olarak ülkelerine geri döndüklerinde ne kadar tehlikeli oldukları artık tüm dünyanın malumu.

Suriye'nin güneyinde muhaliflerin kurduğu ve nispeten harmonik bir şekilde hareket eden koalisyonun hâkimiyet alanı sanıldığından daha geniş ve kritik bir alanı kapsar. Esed rejiminin Ürdün, İsrail ve Irak'la sınır teması neredeyse hiç yoktur.

Dünyanın hangi ülkesinde olursa olsun 2 milyon civarı sığınmacı beraberlerinde sorunlarla gelirler. Ev sahibi ülke planladığı çok boyutlu stratejilerle bu sorunları minimize etmeye çalışır. Türkiye bu hususta zorunluluk ve tercihlerin arasında bir yol izledi.

Hem Milli Güvenlik Strateji belgesinden hem de yeni taslaktan anlaşılan, Obama Yönetimi Suriye'de Esed'in gitmesi hedefinden fiilen büyük ölçüde vazgeçmiş durumda.

IŞİD kullanım değeri Ortadoğu coğrafyasını aşan ve Müslümanlara yönelik ötekileştirme ve değişim hareketliliğini çevreleme operasyonlarının merkezine yerleştirilmiş, çok yönlü ve çok uluslu bir konsorsiyumun adıdır.

Suriye meselesinin net bir şekilde gösterdiği gibi Türk dış politikasının en büyük sorunlarından birisi müzmin muhalefetin dış politikayı iç politik emellerine alet etmesidir.

Can Acun, Süleyman Şah Türbesi'nin taşınmasıyla provokasyon riskinin minimize edildiğinin altını çizerek türbenin eski yerinin Türkiye'nin bölgedeki manevra kabiliyetini kısıtladığını vurguladı.

Can Acun, Esed rejiminin, IŞİD'e sekteryan anlamda ciddi destek olduğuna dikkat çekerek Esed rejimi ve IŞİD'ın sembiyotik bir ilişkisi içerisinde olduğu yorumunda bulundu.

Önümüzdeki dönemde Türkiye ile Suudi Arabistan arasındaki ilişkilerde iyileşme gözleneceğini öngörmek isabetli olacaktır.

Suriye'de muhalefetin dört senelik direnişidir zor olan, Beşşar'ın hala Şam'daki başkanlık sarayında oturması değil.