Osmanlı modernleşmesinden itibaren toplum ve seçkinci elitler arasında var olan ayrışma, geçtiğimiz yüzyıl içinde, Türkiye siyasetindeki hakim belirleyici olmuştur. Siyasi ve sosyolojik analizlerde, merkez-çevre ayrımı olarak öne çıkan bu bölünme çizgisi, Türkiye’de siyasal partilerin siyaset üretme zeminini ve toplumla kurduğu ilişki biçimini de şekillendirmiştir.

SETA Siyaset Araştırmaları Direktörü Nebi Miş, Haber Global ekranlarında yayınlanan Gündem programında, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun yeni anayasa ile ilgili açıklamaları üzerine değerlendirmelerde bulundu.

Muhalefet sistemde "iyileştirme" tartışmasına girmeyerek iktidarın çerçevesinden kaçacağını düşünüyor olabilir. Ancak ben aksini düşünüyorum. Bu tartışmadan kaçmak muhalefeti daha dar bir siyasi alana sıkıştıracak. Mart 2024 Yerel Seçimleri de 2028'e kadar sürecek dönemde "yeni sivil anayasa" arayışı ile yoğrulacak. Erdoğan için yeni anayasa gündemi bir yönüyle "gerçekleştirilmek istenen son hedef", diğer yönüyle "etkin siyaset yapma süreci". "Meclis iradesinin ülkemizin geleceğini şekillendirmesini engelleme" eleştirisi bu sürecin iktidara vereceği siyasi malzemelerin sadece bir tanesi.

CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın tüm siyasi partilere yönelttiği "Yeni anayasa yapalım" önerisine beklendiği üzere "hayır" cevabını verdi. Seçimi kaybetmenin bahanesi olarak kullandığı "meşruiyet" argümanını tekrarlamak ile yetinmedi. Kılıçdaroğlu, eski 6'lı Masa ortaklarına Cumhur İttifakı ile anayasa müzakerelerine girmemeleri yönündeki uyarısını şu cümlelerle yaptı: "Bizim anayasa konusundaki düşüncelerimizi altı lider olarak kamuoyu ile paylaştık, altına da imzalarımızı attık ve duyurduk. Diğer liderlere isterseniz 'Dün attığınız imzadan bugün neden vazgeçtiniz' diye gazeteci olarak sorabilirsiniz."

Muhalefette Değişim Tartışmaları

Özgür Özel dün "değişim" vurgusuyla CHP Genel Başkanlığı'na adaylığını açıkladı. CHP'ye yeni bir vizyon kazandırmak amacıyla "Değişimin Yüzyılı, Yüzyılın Değişimi" başlıklı bir tutum belgesi paylaştı. İlk adımını attığı kadro hareketinin amacının "parti içi iktidarı kazanmak" değil "CHP'yi, Atatürk'ün partisini iktidar yapabilmek" olduğunu söyledi. Özel, CHP'nin hikayesini yeniden yazma iddiasında.

İYİ Parti "ittifaksız yerel seçimlere girme" kararında yeni bir adım daha attı. Önceki günkü GİK toplantısından sonra parti sözcüsü Zorlu "81 ilde kendi adaylarını çıkaracaklarını" açıkladı. Böylece Akşener en azından şimdilik CHP'ye ittifak kapısını kapattı. Bu kapı yeniden açılır mı, yoksa hepten kilitlenir mi bunu önümüzdeki aylarda göreceğiz. Bu konuda "2 gün sonra CHP ile pazarlıklara başlar" yaklaşımı abartılı ve küçümseyici olsa da Akşener'in 3-6 Mart 2023 günlerinde 6'lı masadan kalkıp sonra oturması akla geldiği için kimse yeni bir pazarlık ihtimalini imkânsız görmüyor. Ancak süreç uzadıkça yeni bir ittifak/iş birliği kurmak zorlaşıyor. Dahası, olası ittifakı kim kurabilir sorusu hem CHP ve İyi Parti arasında hem CHP içinde kriz olmaya aday. Akşener kiminle kurar iş birliğini? İstanbul İttifakı diyen İmamoğlu ve rozetsiz başkanlık diyen Yavaş ile mi, yoksa "16'lı masa da kurarım" diyen Kılıçdaroğlu ile mi? YSP/HDP'nin aday çıkarmasını kim engelleyebilir?

SETA Siyaset Araştırmaları Direktörü Nebi Miş, Haber Global ekranlarında yayınlanan Gündem programında, CHP içinde yaşanan gelişmeleri değerlendirdi.

Akşener'in ittifaksız yerel seçimlere girme arayışı siyasetin gündemini belirliyor. Bu arayış, muhalefetin mevcut krizine işaret etmekle kalmıyor. CHP belirleyiciliğinde kurulan Mayıs 2023 koalisyonunun muhasebesini de yapıyor. Bu itibarla CHP'deki iç çekişme ve değişim polemiklerinden sonra Akşener'in yeni söylemi Mart 2024 seçimlerine giderken en önemli siyasi tartışma konusu. Akşener'in 6'lı masa tecrübesine dair eleştirilerini CHP ve küçük sağ partiler şimdilik itidalle ve sessizlikle karşılasa bile uzun süre bu konu üzerinde açıklama yapmaktan geri duramayacaklar. Zira Akşener'in ayrı seçime girme fikri İyi Parti tabanında giderek yayılma eğiliminde ve hatta CHP tabanından da kısmi destek görebilir. Bu da muhalefetin yerel seçimlerde işbirliği yapmayacağı algısını daha da güçlendirir.

İYİ Parti Genel Başkanı Akşener "ayrı ayrı aday çıkarma" söylemini güçlendiriyor. Cumhur İttifakı'ndan gelen "birlikte girme" ve "koçbaşı" adaylar belirleme açıklamalarına rağmen Akşener haftaya toplayacağı Genel İdare Kurulu kararı ile bu tercihini nihai hale getirme eğiliminde. 

 Türkiye'nin yükselişinin ve dünya ile entegrasyonunun getirdiği uluslararasılaşma ile coğrafyanın getirdiği yasa dışı göç birbiriyle karıştırılmamalı. Yatırım için gelen iş insanını, okumaya gelen öğrenciyi veya tatile gelen turisti "istila eden" olarak tanımlamak ülkemizin geleceğine büyük kötülük.

Kıılçdaroğlu "Büyük koalisyonun" mimarı olmasına rağmen ısrarla susuyor.

İyi Parti Genel Başkanı Akşener, 26 Ağustos'taki konuşmasında muhalefetin seçim yenilgisine dair muhasebe yaptı. Kılıçdaroğlu'nun adaylığını engelleyemediği ve İmamoğlu veya Yavaş'ı aday olmaya ikna edemediği için Türk milletinden özür diledi.

Yerel seçimlere gidilen dönemde Erdoğan'ın muhalefete yönelttiği yüksek tonlu eleştirilerin mayıs seçimlerinden ağır yenilgi ile çıkan 6'lı Masa partilerini ziyadesiyle rahatsız edeceği açık.

2023 seçimlerinin üzerinden üç ay, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yeni kabinesini açıklamasından bu yana da iki buçuk aylık bir süre geçti. Kabine, duyurulduğu gün itibarıyla oldukça olumlu bir reaksiyon almıştı. Cevdet Yılmaz, Hakan Fidan, Mehmet Şimşek ve Yaşar Güler gibi isimlerin öne çıktığı kabine; bakanların tecrübeleri, teknik birikimleri ve çalışma alanlarına olan hakimiyetleri itibarıyla muhalif çevrelerde dahi sitayişle karşılandı.

SETA Genel Koordinatörü Burhanettin Duran, A Haber erkanlarında yayınlanan Arka Plan programında, CHP içinde yaşanan gelişmeleri değerlendirdi.