Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, SETA’da düzenlenen “Cumhurbaşkanlığı Sisteminin Anayasal Tasarımı” başlıklı konferansta konuştu.

Yasama ve yürütme organına ilişkin düzenlemelerin dışında başta yargı olmak üzere çok sayıda konunun yer aldığı ve yeni bazı kurumlar getirildiği gibi mevcut bazı kurumların da kaldırıldığı görülmektedir.

Konya konuşmasında 18 maddelik anayasa değişikliğinin üniter yapıyı değiştirmeyeceğini bir kez daha vurguladı.

Seçmenler, 2019’da ilk defa cumhurbaşkanlığı ile milletvekili seçimlerini aynı anda yapacaktır. Seçmen davranışının, özellikle milletvekili seçimleri ile ilgili, nasıl şekilleneceğine yönelik şimdiden kestirilemeyen bazı hususlar bulunmaktadır.

16 Nisan 2017'de yapılan referandum ile kabul edilen Anayasa değişiklikleri, 24 Haziran 2018'de cumhurbaşkanı seçilen Tayyip Erdoğan'ın göreve başladığı tarih olan 9 Temmuz 2018'de yürürlüğe girmiş ve Türkiye'nin yeni hükümet sistemi uygulanmaya başlanmıştır. Hükümet sistemi tartışmalarının önemli bir yönü de Cumhurbaşkanına tanınan kararname çıkarma yetkisiydi.

Yeni sistemin yürütme ve yasamayı ayrı seçimlerle belirlemesi, seçmene istikrarlı hükümet oluşturma kaygısı taşımadan meclisi bir denge unsuru olarak kurgulayacak şekilde tercih yapma olanağı sunmaktadır.

Birleşmiş Milletler E-Devlet Araştırmaları iki yılda bir gerçekleştirilen ve 193 ülkenin yer aldığı çok geniş kapsamlı bir çalışma. Bu çalışmada hem Birleşmiş Milletler uzmanları hem de farklı ülkelerden ulusal uzmanlar yer alıyor. Bir taraftan ülkelerden toplanan bilgi ve belgeler, diğer taraftan ulusal uzmanlarca elde edilen veriler kapsamlı bir şekilde değerlendiriliyor.

Mısır’ın Doğu Akdeniz’de deniz sınırlarına yönelik yayımladığı Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin içeriği nedir? Kararname Türkiye’yi mi hedef almaktadır? Kararname uluslararası hukuk bağlamında ne anlama gelmektedir?

Yüzde 86 gibi yüksek bir katılım oranıyla gerçekleşen 14/28 Mayıs seçimlerini geride bıraktık. Cumhurbaşkanı Erdoğan üst üste 16. seçimden de zaferle ayrıldı. Bu serbest ve dürüst seçimlere dayanan demokratik rejimlerde eşine rastlanması pek mümkün olmayan bir başarı.

Türkiye örneğine baktığımızda ise bugüne kadar kabul edilen anayasaların kendilerinden beklenen siyasal istikrara katkı sunmak bir kenara kriz doğurabilecek sorunlu düzenlemeleri veyahut boşlukları bünyelerinde taşıdıklarını söyleyebiliriz. 1924 Anayasası çok partili siyasal yaşamın gereklerine uygun bir kurguya sahip olmadığı için 1946-1960 arasındaki iktidar-muhalefet ilişkilerinin daha barışçıl bir zeminde yürütülmesine destek verememiştir.

Anayasa Mahkemesi (AYM), Cumhurbaşkanlığı kararnamelerine ilişkin bu hafta verdiği üç ayrı iptal kararıyla bir kez daha gündeme geldi. Esasen Mahkemenin herhangi bir yargı merciinden daha fazla tartışılıyor olmasını anayasa yargısının üstlendiği işlev dikkate alındığında tabii karşılamak gerekir. Anayasa Mahkemeleri yargı organlarının bir parçası olmakla birlikte yerine getirdikleri kanunların anayasaya uygunluk denetimi fonksiyonu itibarıyla tüm dünyada siyasetin ister istemez bir parçasıdır. Temelde yasama organına ait olan kanun yapma iktidarına verdikleri kanun iptali veya iptal isteminin reddi kararlarıyla ortak olurlar. Her ne kadar asli kurucu iktidar tarafından anayasayla verilen bir yetki olsa da bu durum Anayasa yargısının demokratik meşruiyetini -özellikle İkinci Dünya Savaşından sonra yaygınlaşmalarının da etkisiyle- doktrinde ciddi bir tartışma konusu haline getirmiştir.

Cumhurbaşkanı Erdoğan geçtiğimiz dört yılda yargı reformu yasaları, infaz düzenlemesi, Covid-19 salgınıyla mücadele tedbirleri, uluslararası antlaşmaların onaylanması, askerlik reformu, vergi düzenlemeleri ve nihayet hükümet bütçeleri gibi en önemli faaliyetlerini Meclisin çıkardığı kanunlarla gerçekleştirebildi. Bu dönemde Meclis toplam 271 yasayı kabul etti. Ayrıca unutulmamalı ki çıkarılan her yeni kanun "kanunda açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz" hükmü gereğince Cumhurbaşkanının kararname alanını daha da daraltıyor. Meclis yeni sisteme uyum sağladıkça parlamenter sistem tecrübesinde görülmediği kadar etkili bir yasama organı karşımıza çıkacaktır.