16 Nisan 2017'de yapılan referandum ile kabul edilen Anayasa değişiklikleri, 24 Haziran 2018'de cumhurbaşkanı seçilen Tayyip Erdoğan'ın göreve başladığı tarih olan 9 Temmuz 2018'de yürürlüğe girmiş ve Türkiye'nin yeni hükümet sistemi uygulanmaya başlanmıştır. Hükümet sistemi tartışmalarının önemli bir yönü de Cumhurbaşkanına tanınan kararname çıkarma yetkisiydi.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçildiğinde beri siyasette 50+1'in önemi tekrarlanıyor.

AK Parti kuruluşunun 19. Yılını kutluyor. Bu sürenin on sekiz yılı tek başına iktidarla geçti. Çok partili hayatımızda hiçbir partiye nasip olmayan bir performans gösterdi. Bu performansın zamanla değişen mahiyeti tartışmaların odağında oldu. Batı medyasında 2010'ların başına kadar Müslüman dünyaya "model" olarak gösterildi. Arap isyanlarından sonra etrafımızdaki bölgenin iç savaşlara ve türbülanslara teslim olduğu son yedi yılda AK Parti'nin gösterdiği dayanıklılık destekçilerini ve muarızlarını şaşırttı. Birçok ülkede hükümetleri deviren krizleri başarıyla aştı.

SETA Genel Koordinatörü Burhanettin Duran, Cumhurbaşkanlığı sisteminin iki yılını değerlendirdi.

Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) bünyesinde hazırlanan Kriter dergisinin 48. sayısı çıktı.

Cumhurbaşkanlığı hükûmet sisteminin ilk iki yılı beklenenden daha iyi sonuçlar üretti. Var olan sorunlar, sistem içi reformlarla düzeltilebilecek mahiyettedir. Eski sistemin mantığı ile yeni sistem değerlendirilmesinden vazgeçildiğinde, karşılaştırmada daha rasyonel bir zemin ortaya çıkacaktır...

İttifak bloku içinde seçime giren her bir partinin milletvekili çıkarabilmesi için en az yüzde 5 oy oranına ulaşması gerektiği birkaç hafta gündemde tutuldu. Son günlerde ise, ittifak içinde seçime girenler için barajın yüzde 10 olarak korunması, tek başına seçime girecek partiler için ise barajın yüzde 5 ya da 7 olmasının teklif edildiği öne çıkarıldı.

Muhalefet toplu halde bir süredir Meclisin işlevsizleştiği tezini işliyor. Meclisin işlevsizleşmesinin millet egemenliğinin güç kaybına uğraması sonucunu doğurduğu iddia ediliyor. Son bir haftadır, 23 Nisan Milli Egemenlik Bayramı'nın da etkisiyle, bu iddialar daha yoğun bir şekilde işlenmeye başladı. Burada üç soru var. Birincisi, Meclis gerçekten işlevsizleşti mi? İkinci soru, şayet Meclis işlevsizleştiyse bunun nedeni Cumhurbaşkanlığı sistemine geçiş midir, yoksa başka bir faktör müdür? Ve son olarak, milli egemenliğin ya da milli iradenin siyasette etkin olup olmaması ne ölçüde Meclisin işlevsel olmasına bağlıdır?

TBMM ile yaşıt olan Anadolu Ajansı'nın 1920'de Kurtuluş Savaşı'nın sesi olarak kurulması dönemin ihtiyaçlarının karşılanması bakımından ne ise İletişim Başkanlığı'nın Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin bir alt kuruluşu olarak 2020'de görev yapıyor olması mahiyeti bakımından eşittir.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Türk dış politikasını daha bağımsız bir çizgiye taşıma çabası yüzünden uluslararası medya tarafından nasıl hedef tahtasına oturtulduğunu biliyoruz. Bu medya ve onun arkasındaki aktörlerin, Türkiye içerisindeki uzantılarını da harekete geçirip, Erdoğan’a yönelik karalama kampanyasına onları da dâhil ettiğini gördük.

Yeni yönetim sistemini değerlendirirken öncelikle, Türkiye’nin son iki yılına bakılarak bir sonuca varılabilir. Suriye iç savaşının olumsuz etkilerini bertaraf etmeye dönük yapılan başarılı operasyonlar, terörle mücadele, ekonomik dış müdahaleye karşı alınan önlemler ve benzeri birçok konuda, mevcut sisteme geçilmemiş olsaydı, bu kadar etkin kararlar alınamazdı.

Muhalefetin, eskisi, yenisi, yeni kurulanı, yolda olanı, hepsi birden parlamenter sisteme geri dönmekten bahsediyorlar. Parlamenter sistemin faziletlerinden, cumhurbaşkanlığı sisteminin tehlikelerinden dem vuruyorlar.

AK Parti eski bakanlarından Faruk Çelik cumhurbaşkanı seçiminin revize edilmesine yönelik bir açıklamada bulundu. Bu açıklama ilk turda oyların yüzde 40'ını alan adayın cumhurbaşkanı seçilmesi şeklindeydi.

Önce bir hususu net olarak belirtelim. Dünyada en demokratik olarak tanımlanan ve yönetimin mükemmel işlediği iddia edilen siyasal sistemlerin bile birçok sorunu vardır.

Muhalefet, 23 Haziran seçimlerinin sonuçlarına dayanarak sistem tartışması başlattı. Bu tartışma erken seçim önerisine hazırlık amacı taşımakta.

Yenilenen İstanbul seçimlerinin hemen ardından, farklı muhalefet yapıları, “sistem tartışması” başlattı. Yeni siyasal sistemle ilgili tartışmanın, iki tarafı ve birbiri ile kesişen farklı amaç ve hedefleri var. İki taraftan biri, CHP ve İYİ Parti. Bu iki parti, parlamenter sisteme dönmeye yönelik bir referanduma gitmeyi öneriyor. Diğer taraf ise, geçmişte AK Parti içinde siyaset yapmış ve yeni bir “siyasi hareket” kurma çalışmalarını sürdüren çevrelerden oluşuyor. Bu çevreler, “partili cumhurbaşkanlığını” hedefe koyarak mevcut sistemi eleştiriyorlar.

SETA Genel Koordinatörü Burhanettin Duran, 23 Haziran İstanbul seçimleri sonrası muhalefet tarafından Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne yönelik başlatılan eleştiriler üzerine değerlendirmelerde bulundu.