Donald Trump'ın ABD'de ikinci kez başkanlık görevine başlaması ve bu süreçte Trump yönetiminin bir dizi karar ve düzenlemeyi hızla yürürlüğe koyması, dikkat çekici gelişmeler arasında yer almaktadır. Önceki Biden yönetimi döneminde, GPU çiplerinin ihracatına yönelik 120 gün süreyle askıya alınacak (Üç katmanlı "Tier" sistemi) bir dizi düzenleme getirilmiş ve bu kapsamda dünya üç katmanlı bir yapıya ayrılarak ülkeler sınıflandırılmıştır. Bu düzenlemeler uluslararası arenada tepkilere neden olmuştur. Diğer yandan, Trump'ın göreve başlamasının hemen ardından, "Stargate" projesi olarak adlandırılan ve ABD'deki yapay zeka çalışmalarının altyapısını güçlendirmeyi hedefleyen 500 milyar ABD doları tutarındaki yatırım planı kamuoyuna duyurulmuştur. Şüphesiz bu gelişmeler, uluslararası sistemde tekno-kutup dünya düzeninin giderek belirginleştiğine işaret etmektedir. Atlantik ötesinde, özellikle ABD'de, yapay zeka ve ileri teknolojiler alanında atılan stratejik adımlar küresel rekabeti yeniden şekillendirirken, kıta Avrupası'nda bu dönüşüme karşı nasıl bir yanıt verileceği sorusu gündemdeki yerini korumaktadır.

20 Ocak 2025 tarihinde gerçekleşen Amerika Birleşik Devletleri Başkanlık yemin töreni sonrası "yeni" Donald Trump dönemi resmi olarak başladı. Trump 2.0 olarak tanımlanan bu dönemde, önceki döneme kıyasla dikkat çeken bazı radikal değişiklikler gözlemleniyor.

Cumhuriyetçi Parti’nin başkan adaylığına kesin gözüyle bakılan Trump’ın NATO’yla ilgili sözleri Amerika’nın küresel liderlik iddiasının ne kadar kırılgan olduğunu tekrar gösterdi. Trump bazı NATO üyesi ülkelerini askeri harcamalarını yeterli seviyeye getirmedikleri takdirde tehdit edeceğini söyledi. Rusya’nın onlara ‘ne isterse yapabileceğini’ dile getiren Trump, başkanlığı dönemindeki anti-NATO söylemini daha da ileri bir seviyeye taşımış oldu. Önceden beri ABD’nin ortak savunma konseptini sorgulayan Trump’ın NATO üyesi bir ülkeyi korumaması bu askeri ittifakın pratikte sonu anlamına geliyor. NATO’nun 5. maddesine dayanan kolektif savunma anlayışının caydırıcılığının ortadan kalkması ittifakın güvencelerinin bitmesiyle kalmayıp ABD’nin de Batı ittifakı içindeki liderliğinin sonu anlamına gelecektir. Rusya ve Çin’le küresel güç mücadelesi içinde olan Amerika’nın Batı ittifakı içinde birlik sağlamadan bu mücadeleyi yürütmesi çok zor hale gelecektir.

Temsilciler Meclisi çoğunluk lideri Mike Johnson bu hafta yaşadığı iki önemli hezimetle eski Başkan Trump’ın en son siyasi kurbanı oldu. Johnson’ın İç Güvenlik Bakanı Mayorkas’ı görevden alma girişimi üç Cumhuriyetçi temsilcinin karşı oy vermesi sonucunda başarısız oldu. Bunun sonrasında İsrail’e 17,6 milyar dolarlık yardım paketini oylamaya sunan Johnson’ın bu hamlesi de her iki partiden karşı oylarla sonuçsuz kaldı. Johnson’ın siyasi liderlik açısından tecrübesizliği bu tablonun önemli sebepleri arasında yer alıyor. Trump’ın başkanlık seçim kampanyasında kullanmak istediği göçmenlik krizi ve İsrail gibi konuların Kongre’de çözüme kavuşmasını istememesi, Cumhuriyetçilerin yekvücut hareket etmesini zorlaştırıyor. Seçim endeksli bir yasama süreci yaşanınca da Kongre ne çözüm üretebiliyor ne de işlevsiz görüntüsünden kurtulabiliyor.