2022 yılında dünyanın başka bölgelerinde meydana gelen gelişmeler dolayısıyla Ortadoğu bölgesi, dünya siyasetinin gündeminde görece ikinci planda kaldı.

Türkiye-Libya hidrokarbon mutabakatı iki ülke arasında nasıl bir iş birliği öngörmektedir? Yunanistan hidrokarbon mutabakatına hangi gerekçelerle itiraz etmektedir? Mutabakata yönelik itirazların hukuki bir değeri var mıdır?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’dan oluşan üst düzey Türk heyeti 3 Ekim 2022’de Libya’nın başkenti Trablus’a bir ziyaret gerçekleştirdi.

Libya'nın kurumsal bütünleşme çabaları bir tarafa, bölünmeyi kalıcılaştıran ve derinleştiren unsurlara bir yenisi eklenmiş olacak. Önümüzdeki süreçte Yargı ve Yüksek Mahkeme ana mücadele ve istikrarsızlık alanlarından birini teşkil edecek.

Libya’da neler yaşandı? TM paralel hükümet hamlesini neden yaptı? Dibeybe’ye suikast girişiminin anlamı nedir? Paralel hükümet hamlesi başarılı olabilir mi? Süreç nasıl ilerleyecek?

Uluslararası toplumun tutarsız yaklaşımı, mevcut UBH hükümeti ve Başbakan Dibeybe ile Milli Mutabakat Hükümeti (MMH) ve Serrac karşısındaki farklı tutumlarında da karşımıza çıkmaktadır.

Adı Libya olan elması parçalamak, şekillendirmek ve bir zincire bağlayıp kendi ellerinde tespih misali çevirmek. Paris Konferansı da bu süreci meşrulaştıracak yeni kılıf.

İkinci Berlin Konferansı'nın, birincisi gibi, mevcut sorunlara hızlı çözüm üretmesi beklenmemeli. Türkiye, Libya'daki askeri varlığının resmi anlaşmalar çerçevesinde olduğunun bilinciyle geçiş sürecine destek verecek ve seçim güvenliğini sağlayacak katkılarda bulunacaktır.

Olması gereken Türk askerinin çekilmesi değil aksine eğitim ve danışmanlığıyla düzenli ordunun kurulmasına yardım etmesidir. Türk askeri varlığı Libya ordusunun eğitimine ve Hafter etkisinden uzak tutulmasına katkı sağlar. Kırılgan geçiş sürecini güvencede tutar.

Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) bünyesinde hazırlanan Kriter dergisinin 57. sayısı çıktı.

Libya’nın toparlanması ile Türkiye-Libya ilişkilerinin derinleşmesi birbirini besleyen iki süreç olarak ilerledi. Gerek uluslararası gerekse Libya içindeki üçüncü tarafların provokasyonlarına rağmen, Libya toparlandıkça ilişkiler ivme kazandı.

Ziyarette hangi konular öne çıkmıştır? Milli Birlik Hükümetinin Türkiye yaklaşımı nasıl değerlendirilebilir? Ziyaretin ikili ilişkiler ve ötesinde ne tür etkileri olacaktır?

AB liderlerinin Trablus'a üşüşmelerine karşılık Libya hükümeti Ankara'ya verdiği özel önemi gösterircesine geniş bir heyetle geldi.

Uzmanlar, Dibeybe'nin Türkiye ziyaretinin, Türkiye ile Libya arasında 2019'da imzalanan deniz yetki alanları anlaşmasının meşruiyetini yenilediğini ve ikili ilişkilere gerek siyasi gerek ekonomik açıdan yeni bir ivme kazandırdığını kaydetti.

Yeni yönetimin görevi devralmasıyla neredeyse bütün Avrupa dışişleri bakanları Trablus'u ziyaret etti ve kapalı olan birçok büyükelçilik açıldı. Avrupa dışişleri bakanları "Libya'dan yabancı askerlerin çekilmesi gerektiği" yönünde açıklamalar yaptı fakat bu açıklamanın altını dolduramadılar.

Dubeybe zor iş başardı. Uluslararası güçler belirli bir düzeyde mutabakata varmasaydı Libyalı aktörlerin anlaşması, Siyasi Diyalog Forumu'nun yol haritasını belirlemesi ve ardından hükümetin kurulması da kuvvetle muhtemel mümkün olmazdı. Yine de Dubeybe'nin hükümet için uygun isimleri seçmesi ve çatışan tarafların da süreci kabullenmelerini sağlaması da dikkate değer.

Batı ittifakının sınırlarını Yunanistan'dan geçirmenin en çok Avrupa'nın aleyhine olacaktır. Yunanistan sadece tampon bölgeye dönmekle kalmaz. Avrupa'ya yönelen hiçbir dalgayı ister mülteci ister terör olsun tutamaz. Büyük güç rekabetinin oluşturduğu jeopolitik fay hatlarında Türkiye'nin performansını gösteremez.