Yürürlükteki 1982 Anayasası’na göre mevcut hükumet sisteminin parlamentarizm ilkeleri üzerine inşa edildiği varsayılsa da, mevcut sistem sorumsuz bir Cumhurbaşkanlığı kurumunu merkeze alan vesayet yanlısı bir anlayış üzerine temellendirilmiştir.

Sunulan teklifin temel amacı halihazırda saf bir parlamenter sistem özelliği göstermeyen 1982 Anayasası’ndaki modelin terk edilmesi ve başkanlık sistemine geçişi sağlamaktır.

AK Parti başkanlık sistemine geçilmesi durumunda yüzde 10’luk seçim barajının değişmesinin kaçınılmaz olduğunu ifade ediyor. Çünkü başkanlık sisteminde başkanın ve Meclisin ayrı seçilecek olması yeni bir seçim sistemi tasarımını zorunlu kılmaktadır.

Bürokrasinin yeni sisteme geçişte göstereceği direnç, adaptasyonunda karşılaşacağı öğrenme güçlükleri öncelikle tartışılmalıdır.

Dünyadaki yargı sistemlerini inceleyen SETA, AYM’nin görevlerinin yeniden düzenlemesi gerektiğini, Yüce Divan görevinin de Yargıtay’a verilmesi gerektiğini öneriyor.

Bu analizde, yüksek yargının yeni anayasayı ilgilendiren yönleri tartışılmıştır.

Amerika’daki kurumları aynen getirip Amerikan modelini getirdim deseniz de o Amerikan modeli olmaz. Türkiye modeli olur. Çünkü her toplumun sosyokültürel ekonomik yapısı, tarihsel özellikleri ve uluslararası ilişkilerde konumlanması farklı olduğu için o sistemin işleyişi de kendine özgü olacaktır.

Cem Duran Uzun, yeni anayasa takvimi ve sürecin nasıl işleyeceği üzerine değerlendirmelerde bulundu.

Ülke siyasetinde siyaset kurumunun maruz kaldığı baskılar göz önüne alındığında, milletvekilliği dokunulmazlığının nihai kertede demokratik siyaseti korumaya yönelik iyi niyetli bir uygulama olduğu gözükmemektedir.

1982 Anayasası’nda dokunulmazlıklar nasıl düzenlenmiştir? AK Parti’nin dokunulmazlık önerisinin gerekçeleri nelerdir? Karşılaştırmalı örnekler açısından anayasal düzenlemelerdeki sorunlar nelerdir, neler yapılmalı?

Aslan: CHP başta olmak üzere muhalefetin parlamenter sistemi savunmasının temel nedeni, parlamentoda hükümetin zor kurulup kolay düşürülmesi ve irade parçalandığı için rejim krizlerine gebe olmasıdır. CHP asker ve sivil bürokrasiye yol açmak istiyor.

Aslan: CHP başta olmak üzere muhalefetin parlamenter sistemi savunmasının temel nedeni, parlamentoda hükümetin zor kurulup kolay düşürülmesi ve irade parçalandığı için rejim krizlerine gebe olmasıdır. CHP asker ve sivil bürokrasiye yol açmak istiyor.

Mevcut siyasi hamlelerine bakıldığında CHP, başkanlığa karşı olduğu gibi, bir başka demokratik yönetim sistemi olan parlamenter demokrasiye de karşıdır.

Tüm manevraların CHP açısından tek bir hedefi olduğunu belirtmeliyiz: AK Parti öncülüğünde yeni ve sivil bir anayasa yapılmasını engellemek.

Gündemin önemli bir maddesi olan yeni anayasa tartışmalarıyla ilgili merak edilenleri SETA Hukuk ve İnsan Hakları Araştırmaları Direktörü Doç. Dr. Cem Duran Uzun cevapladı.

SETA Hukuk ve İnsan Hakları Direktörü Doç. Dr. Cem Duran Uzun, yeni anayasanın kum saati metaforuyla hazırlanması gerektiğini belirterek, "Anayasa 18 defa değişti, üçte birinden fazlası değişikliğe uğradı. Hala bu anayasanın üzerinde 12 Eylül darbesinin izlerini görmemiz mümkün, o yüzden değişikliklerle kurtulamıyoruz. O halde bu anayasayı tamamen kaldırmak en doğru yöntemdir" dedi.

SETA'nın hazırladığı anayasa çalışması farklı anayasa önerilerini bir araya getiriyor ve bu önerilerin zaman içinde nasıl bir değişim çizgisi izlediğinin görülmesini sağlıyor.