Yeni Bir Anayasa Nasıl ve Ne Kadar Sürede Yapılır?
Türkiye'de son iki anayasamızı darbeciler ve destekçileri yaptı. Siviller yeni bir anayasa yapımını başaramadı. Ancak var olanı değiştirebildiler.
Devamı
1982 Anayasası'nın Hazırlanışı ve Yeni Anayasa İhtiyacı
1982 Anayasası'nın kabulünden kısa süre sonra, 1980'lerin sonlarından itibaren, yeni anayasa arayışı gündeme gelmiş ve günümüze kadar kesintisiz tartışılan bir konu olmuştur. Türkiye'nin neden yeni bir anayasaya ihtiyacı olduğu sorusuna verilen cevaplardan birisi olarak 1982 Anayasasının askeri bir darbenin ürünü olması ve Anayasanın hazırlanmasında millet iradesinin olmaması görüşü öne çıkmıştır. Bu eksiklik Anayasanın meşruiyetinin daima sorgulanmasına sebep olmuştur. Ayrıca 1982 Anayasasında yapılan bütün değişikliklere rağmen Anayasanın üzerinde hala 12 Eylül rejiminin izlerinin bulunması temel gerekçelerden birisidir.
Devamı
Darbenin üzerinden 44 yıl geçti. Vesayet mekanizmalarından arınmada çok önemli adımlar atılsa da 12 Eylül darbesinin kalıntıları hâlâ temizlenemedi. Daha bir hafta önce "teğmenler hükümete mesaj verdi" diyebilen zihniyetin varlığı bir kez daha görüldü. Bu da bize gösteriyor ki, görünüşte darbelere ve vesayete karşı olduğunu söyleyenlerin içerisinde azımsanamayacak bir oranda "geçmişe özlem" vardır. Geçmiş günlerden kasıt, tabi ki darbecilerin "halkı ve sivil siyaseti hizaya soktuğu" dönemler.
Türkiye örneğine baktığımızda ise bugüne kadar kabul edilen anayasaların kendilerinden beklenen siyasal istikrara katkı sunmak bir kenara kriz doğurabilecek sorunlu düzenlemeleri veyahut boşlukları bünyelerinde taşıdıklarını söyleyebiliriz. 1924 Anayasası çok partili siyasal yaşamın gereklerine uygun bir kurguya sahip olmadığı için 1946-1960 arasındaki iktidar-muhalefet ilişkilerinin daha barışçıl bir zeminde yürütülmesine destek verememiştir.
Yürürlüğe girişinin üzerinden kırk bir yıl geçen 1982 Anayasası’nda gerçekleşen değişiklikler ve darbecilerle hesaplaşma, aslında demokratik anayasa yapımı için bir başlangıç iradesi olarak değerlendirilmelidir. Hukuksal anlamda teknik birtakım dönüşümleri gerçekleştiren siyasi iradenin, Türkiye’yi yeni yüzyılına taşıyacak demokratik bir kurucu iradeyi harekete geçirecek motivasyonu da artık ortaya koyma zamanı gelmiş gözükmektedir.
SETA Siyaset Araştırmaları Direktörü Nebi Miş, Haber Global ekranlarında, Yeni Anayasa gündemi üzerine değerlendirmelerde bulundu.
Yeni Anayasayı Neden Tartışıyoruz?
Muhalefet sistemde "iyileştirme" tartışmasına girmeyerek iktidarın çerçevesinden kaçacağını düşünüyor olabilir. Ancak ben aksini düşünüyorum. Bu tartışmadan kaçmak muhalefeti daha dar bir siyasi alana sıkıştıracak. Mart 2024 Yerel Seçimleri de 2028'e kadar sürecek dönemde "yeni sivil anayasa" arayışı ile yoğrulacak. Erdoğan için yeni anayasa gündemi bir yönüyle "gerçekleştirilmek istenen son hedef", diğer yönüyle "etkin siyaset yapma süreci". "Meclis iradesinin ülkemizin geleceğini şekillendirmesini engelleme" eleştirisi bu sürecin iktidara vereceği siyasi malzemelerin sadece bir tanesi.
Devamı
Yeni Yasama Yılının Öncelikli Dış Politika ve Güvenlik Konuları Neler?
SETA Dış Politika Araştırmaları Direktörü Murat Yeşiltaş, TRT 1 ekranlarında yayınlanan Enine Boyuna programında, yeni yasama yılına giren TBMM’nin gündeminde yer alan dış politika ve güvenlik konuları üzerine değerlendirmelerde bulundu.
Devamı
SETA Siyaset Araştırmacısı Cem Duran Uzun, TRT 1 ekranlarında yayınlanan Enine Boyuna programında, yeni yasama yılında TBMM’nin gündeminde olan konular üzerine değerlendirmelerde bulundu.
Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) bünyesinde hazırlanan Kriter dergisinin 83. sayısı raflarda yerini aldı.
AK Parti ve Cumhurbaşkanı Erdoğan 14 Mayıs Seçimlerinden önce yeni anayasayı tekrar Türkiye'nin gündemine getirmiş ve tüm siyasi partilere ön koşulsuz masaya oturma çağrısı yapmıştı. Ayrıca "Türkiye Yüzyılı Vizyon Belgesi" ve "2023 Seçim Beyannamesi" gibi belgelerde özel bir yer ayrılan yeni anayasa konusu seçimden sonra rafa kaldırılmamıştır. Her fırsatta tekrar gündeme getirilerek bu konudaki çağrıların samimiyeti gösterilmiştir. Nitekim yapılan açıklamalara göre, 1 Ekim Pazar günü yeni yasama yılının başlaması ile TBMM'de somut adımlar da atılacak.
Türkiye Yüzyılı’na Yeni Anayasa
SETA Siyaset Araştırmaları Direktörü Nebi Miş, TRT 1 ekranlarında yayınlanan Enine Boyuna Programında, Türkiye'nin yeni anayasa gündemi ve mevcut siyasi tablo üzerine değerlendirmelerde bulundu.
SETA Siayset Araştırmacısı Cem Duran Uzun, TRT 1 ekranlarında yayınlanan Enine Boyuna programında, Türkiye'nin yeni anayasa ihtiyacı üzerine değerlendirmelerde bulundu.
Türkiye'de her darbenin bir anayasası vardır. İlk anayasamız Kanun-i Esasi dahi Sultan Abdülaziz'e yapılan darbe sonrasında Mithat Paşa'nın öncülüğünde hazırlanıp kabul edilmişti. 1961 ve 1982 Anayasaları ise bizatihi 27 Mayıs ve 12 Eylül darbecilerinin ürünüydü. Bu iki anayasa da darbecilerin etkili olduğu Kurucu Meclisler tarafından hazırlandı. 1982 Anayasasında kurucu meclisin cunta kanadı daha da etkin bir rol oynadı. Anayasanın her maddesinde son söz darbeyi yapan beş generalin oluşturduğu Milli Güvenlik Konseyi'ne bırakılmıştı.
SETA Siyaset Araştırmacısı Cem Duran Uzun, TV Net ekranlarında yayınlanan Haber Merkezi programında, yeni anayasa üzerine yapılan tartışmalar üzerine değerlendirmelerde bulundu.
SETA Genel Koordinatörü Burhanettin Duran, NTV ekranlarında yayınlanan Siyasi İşler programında, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yaptığı yeni anayasa çağrısı üzerine değerlendirmelerde bulundu.
Muhalefet partileri parlamenter sistemin veya Türkiye'nin eski hükümet sisteminin seçmen nezdindeki algısının kötü olduğunu düşünüyor olmalılar ki tekliflerini doğrudan parlamenter sistem şeklinde açıklamak yerine 'güçlendirilmiş parlamenter sistem' olarak sunmayı tercih ediyorlar.
