Karabağ Zaferi Sonrasında Azerbaycan

Başkan Biden’ın bugün gerçekleşecek İsrail ziyaretinde bir yandan ‘koşulsuz’ desteğini yinelemesi bir yandan da Gazze operasyonuna üstü örtülü koşullar getirmesi şaşırtıcı olmayacaktır. Dışişleri Bakanı Blinken’ın bölgede devam ettirdiği mekik diplomasisinde öne çıkan açıklamalar bölge ülkelerinin İsrail’in saldırılarından ne kadar rahatsız olduğunu gösterdi. Biden’ın da Ürdün Kralı Abdullah, Mısır Cumhurbaşkanı Sisi ve Filistin lideri Abbas’la görüşecek olması sadece İsrail’le gerçekten kayıtsız şartsız destek vermekten kaçındığını ve bölgesel dengeleri gözettiğini gösteriyor. Biden’ın başlangıçtaki İsrail’e koşulsuz destek açıklamasına rağmen bölgesel çatışmaya dönüşmemesi koşulunu öne sürdüğü söylenebilir.

Gazze'de hastane saldırısına "atılan roketin" neden olduğu iddiasının gerçekçi olmadığı belirtilirken, böyle geniş çaplı hasara neden olabilecek roketin atılması durumunda Demir Kubbe savunma sisteminin devreye girmesi gerektiğine işaret ediliyor.

İsrail'in Gazze bombardımanı on birinci gününde. Kara harekâtına hazırlanan İsrail ordusu her gün yüzlerce Filistinli sivili öldürüyor. İnsani yardıma izin vermeyen ağır abluka Gazze'deki hastaneleri de çalışamaz noktaya getirdi. Yardımlar Mısır'da yığıldı ve Gazze'in trajedisi derinleşiyor.

Ortaya çıkan manzara İsrail'i yeni bir güvenlik doktrinine ve Filistin meselesinde geçmişe kıyasla daha radikal bir duruşa itecek gibi görünüyor. Kaçınılmaz olarak, Lübnan ve Suriye'deki Hizbullah'ın bu çatışmaya dahil olması yakın görünmekte ve ABD için endişe yaratmaktadır. ABD'nin İsrail'e verdiği sınırsız destek durumu daha da kötüleştirmekte ve süregelen bölgesel dinamiklerin yeniden değerlendirilmesini gerektirmektedir. Sonuç olarak, bölgesel normalleşme bağlamında çerçevesi çizilen "yeni Ortadoğu"nun şekillenmesi giderek zorlaşıyor.

İsrail, 1948-1949 Birinci Arap-İsrail savaşından bu yana savunma ve güvenlik politikasını belirli ilkeler çerçevesinde yürütmeye çalışıyordu.

Genel bir ifadeyle kişilerin başkalarına yaptıkları şeylere maruz kalmaları, "İlahi adalet tecelli etti" kavramıyla ifade edilir. Ermenilerin, Karabağ işgali sırasında Azerbaycanlılara yönelik gerçekleştirdikleri sistematik vahşetin aynısı Azerbaycan tarafından kendilerine uygulanması mümkün değildir. Zira, böyle bir vahşetin tatbikini hiçbir vicdan kabul edemez. Ermeni çeteleri bunun hesabını ancak Mahkeme-i Kübra'da vereceklerdir. Azerbaycan halkı böyle bir vahşeti uygulayarak intikam alacak bir toplum değildir. Nitekim Azerbaycan'ın başlattığı 23 saatte amacına ulaşan "Lokal Anti-Terör" harekâtı sonucu Hankendi bölgesine girerken hiçbir sivile dokunmamış, aksine hasta ve yaşlılara tıbbı yardımda bulunmuştur. Bununla ilişkin sosyal medyada çok sayıda kayıtlara rastlanmak mümkündür. Bu hareket sonucu Azerbaycan hükümetinin bölgedeki Ermenilerin kanaat önderleriyle Yevlak şehrinde yaptığı toplantında Ermeni kanaat önderleri tarafından talep olunan insani yardım ve yakıt kısa zamanda Hankendi'ye ulaştırılmıştır. Ayrıca kurulan seyyar tesisat sonucu Hankendi'ye Azerbaycan tarafından elektrik verilmiştir. Bu gelişme bakanlıkça, Hankendi'ye elektriğin Şuşa'daki trafo merkezinden sağlandığı belirtilerek, "Artık Hankendi'de Azerbaycan ışığı yanmaktadır" ifadesi kullanılarak verilmiştir. Kamuoyu tarafından ise "Hankendi'de Azerbaycan ışığı yanması için çok sayıda Azerbaycanlının ışığı söndü" şeklinde ifade edildi. Tabii ki toplantının Yevlak'ta yapılması tesadüf değildi. Zira Birinci Karabağ Savaşında Ermenilerin işgal etmek istedikleri toprakların sınırı Yevlak olarak belirlemişti.

İsrail'in diğer Arap devletleri ile değil, devlet dışı aktörler ile muhatap olduğu ve olmaya devam edeceği aşikâr. Diğer bir ifadeyle, Hizbullah ve İslami Cihad gibi oluşumlar Hamas ile birlikte hareket edebileceğini açıklıyor. Henüz gerçekleşmemiş olan bu ihtimal son dönemin vekil savaşları kavramından ABD ve İsrail'in de muaf olamayacağını hatırlatıyor.